وضعیت قرمز آبی در ۱۰۱ شهر کشور

محمدرضا کشفی در نشست خبری با موضوع تنش آبی و عبور از کم‌آبی تابستان 1400 با بیان اینکه سال آبی امسال به لحاظ بارش بسیار نامناسب بود، اظهار داشت: به طور متوسط میزان بارش‌ها نسبت به بلندمدت 40 درصد کاهش داشته است و در برخی مناطق کشور وضعیت وخیم است.

وی افزود: در حوزه مرزی شرق مثل خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان 80 درصد نسبت به بلندمدت کاهش بارندگی داشتیم. در حوزه فلات مرکزی که 17 استان را شامل می‌شود 50 درصد، در حوزه خلیج فارس 41 درصد و در حوزه آبریز دریای خزر 18 درصد کاهش بارندگی داشته‌ایم و به این ترتیب ورودی سدها نیز 50 درصد کاهش یافته است به طوری که سال گذشته 80 درصد مخازن سدها پر بود اما امسال این رقم به 55 درصد رسیده است ضمن اینکه فصل گرم و افزایش برداشت‌ها شروع نشده است.

سخنگوی شرکت آبفای کشور با بیان اینکه اوضاع آبی در کشور نامطلوب است، گفت: 470 شهر به آبهای سطحی وابسته‌اند که تمامی آنها متاثر از کاهش بارندگی هستند. شهرهایی که از آبهای زیرزمینی و چاه‌ها تغذیه می‌شوند نیز دچار افت منابع شده و به لحاظ کیفی هم آلایندگی افزایش یافته است. تعدادی از چاه‌ها را به دلیل اینکه به لحاظ کیفی مشکل‌دار شده‌اند از مدار خارج کرده و یا خواهیم کرد.

کشفی در ادامه به موضوع کولرهای آبی اشاره کرد و افزود: در حال حاضر 16 میلیون کولر آبی در کشور در حال استفاده است و طبق اعلام وزارت صمت هر سال به طور متوسط 500 هزار دستگاه جدید هم تولید می‌شود. براساس مطالعات پایلوت که در استان یزد انجام شده، در شهر یزد 260 هزار کولر آبی و در کل این استان 400 هزار دستگاه در حال فعالیت است. هر کولر آبی در شهر یزد در سال 40 متر مکعب مصرف آب دارد که با احتساب 400 هزار دستگاه، 16 میلیون متر مکعب یعنی 15 درصد آب سالانه این استان به مصرف کولرهای آبی می‌رسد.

وی با بیان اینکه همزمانی گرما و کرونا چالش اصلی برای تامین آب مورد نیاز شرب است، تصریح کرد: در خصوص مصرف بهینه آب در کولرهای آبی و گازی نقشه راه مشخصی وجود ندارد اما استانداردسازی کولرهای گازی و افزایش بهره‌وری کولرهای آبی در دستور کار است.

معاون راهبری و نظارت بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب کشور با بیان اینکه پروژه‌های مربوط به عبور از تنش آبی از مهر ماه 99 با پیش‌بینی سند پایداری و مدیریت تنش آبی انجام خواهد شد، گفت: این سند تنظیم و به استان‌ها ابلاغ شده و بر پایه آن 243 پروژه در 414 شهر تعریف و آغاز شده که البته باید تامین اعتبار صورت گیرد تا به موقع انجام شوند.

کشفی درباره تنش آبی در تهران بیان داشت: تهران هم با مشکل تامین آب مواجه است ولی جزو شهرهای تنش‌دار نیست. حتما در برخی مناطق شهر باید مدیریت فشار اعمال شود و مردم نیز مدیریت مصرف را مدنظر قرار دهند.

وی درباره برداشت آب و شیرین کردن آب دریاها تصریح کرد: برای برداشت آب از خلیج فارس، عمان و خزر مطالعات زیادی انجام شده و در حوزه خلیج فارس، کار ساخت آب شیرین‌کن برای انتقال 580 هزار متر مکعب در شبانه‌روز در حال انجام است و از اثرات تامین آب توسط آب شیرین‌کن‌ها این است که تعدادی از شهرها که در گذشته در لیست شهرهای دارای تنش بودند، امسال مشکلی ندارند چون به وسیله آب شیرین‌کن‌ها آب مورد نیاز تامین خواهد شد.

سخنگوی شرکت آبفای کشور ادامه داد: با توجه به هزینه و تعرفه شرب تامین آب توسط آب شیرین‌کن‌ها صنایع به این بخش ورود کرده‌اند و در خطوطی که اجرا می‌شود تخصیص آب نیز در نظر گرفته شده است. با توجه به موضوع گران بودن تامین آب شرب توسط آب شیرین‌کن‌ها که یک متر مکعب آن 10 تا 15 هزار تومان خواهد بود، احداث و انتقال آب از دریا توسط صنایع انجام خواهد شد.

کشفی یادآور شد: 580 هزار متر مکعب تامین آب از آب شیرین‌کن‌ها در فاز بعدی به یک میلیون متر مکعب خواهد رسید.

وی درباره اجرای طرح آب امید و تاثیر آن بر کاهش مصرف اظهار داشت: این پروژه از ابتدای دی ماه سال گذشته آغاز شد و طی 3 ماهه زمستان 3 درصد کاهش مصرف را شاهد بودیم.

معاون راهبری و نظارت بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب کشور خاطرنشان کرد: ما در سال جاری هیچ برنامه‌ای برای جیره‌بندی آب شهرها نداریم.

کشفی در ادامه با اشاره به تخصیص بودجه به پروژه‌های آبی کشور گفت: در سال 98 از سوی مقام معظم رهبری اجازه داده شد که 50 میلیون دلار از صندوق توسعه ملی برداشت شود که اگر این بودجه را نداشتیم اکنون 600 شهر دارای تنش آبی بودند.

وی گفت: 6.5 میلیارد متر مکعب سالانه در شهرها آب مصرف می‌شود و 50 درصد شهرها تحت پوشش شبکه فاضلاب هستند. حدود 3 میلیارد متر مکعب ظرفیت تصفیه می‌توانیم داشته باشیم که البته همه این رقم نمی‌تواند در اختیار ذینفع بخش صنعت قرار گیرد، بخشی نیز باید به آبخوان‌ها تزریق شود تا محیط زیست نیز دچار آسیب نشود اما اگر پروژه فاضلاب تکمیل شود 1.2 میلیارد متر مکعب پساب قابل واگذاری به صنعت است.

سخنگوی شرکت آبفای کشور در پاسخ به سوال ایلنا درباره افت کیفیت آب با توجه به موضوع کاهش سطح آبهای زیرزمینی بیان داشت: خط قرمز ما کیفیت آب است یعنی ما به طور دقیق اندازه می‌گیریم که فلزات سنگین و کدورت آب به چه شکلی باشد؛ ممکن است در برخی مناطق شوری آب را شاهد باشیم اما به کیفیت آسیبی نخواهد رسید.

کشفی ادامه داد: برای ارتقای کیفیت، تعداد زیادی پروژه تعریف شده و بودجه لازم پیش‌بینی شده است. کیفیت آب به صورت روزانه رصد می‌شود و به محض اینکه در حاشیه ریسک قرار می‌گیرد ما مطلع خواهیم شد. در حال حاضر تعداد زیادی آزمایشگاه مرجع بین‌المللی داریم که کیفیت آب را رصد کرده و تاکنون مشکلی در این حوزه نداشته‌ایم.

وی درباره کاهش میزان مصرف و تاثیر آن در عبور از تنش آبی تابستان گفت: طبق آمار، تا پایان تابستان 15 درصد مشکل تولید داریم که اگر صرفه‌جویی شود این مشکل را نخواهیم داشت البته در شهرها و مناطق مختلف این رقم متفاوت خواهد بود.

معاون راهبری و نظارت بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب کشور یادآور شد: بر پایه حدسیات ممکن است تا چند سال آینده خشکسالی ادامه داشته باشد بنابراین باید به فکر مخازن سدها در سال‌های آینده نیز باشیم.

کشفی درباره هدررفت آب در کشور بیان کرد: متوسط هدررفت واقعی حدود 12 درصد و هدررفت ظاهری نیز 13 درصد است و به طور کلی 25 درصد آب بدون درآمد داریم که نیمی از آن هدر می‌رود حتی در استان‌هایی مثل خوزستان و بوشهر آب بدون درآمد 40 درصد است. ما بنا داریم که در مناطقی که آب گران وارد شبکه می‌شود، میزان هدررفت کاهش یابد.

وی خاطرنشان کرد: طی سال‌های گذشته دولت اعتبار خاصی برای کاهش هدررفت اختصاص نداده است. امسال 500 میلیارد تومان برای کاهش هدررفت در نظر گرفته شده است.

سخنگوی شرکت آبفای کشور درباره افزایش تعرفه آب نیز گفت: طی تابستان غیر از 16 درصد افزایش که از اول خرداد ماه و بعد از مصوبه هیات وزیران اعمال خواهد شد هیچگونه افزایش قیمتی در نظر گرفته نشده است.

در ادامه کرکانی مدیر کل دفتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل آبفای کشور گفت: امسال از 1346 شهر کشور 1064 شهر مشکلی به لحاظ تامین آب ندارند، 126 شهر 10 درصد کمبود، 55 شهر بین 10 تا 20 درصد و 101 شهر بیش از 20 درصد با کمبود آ‌ب مواجه هستند.

وی افزود: پیش بینی می‌شودکه 282 شهر با تنش آبی مواجه باشند که بیشترین تنش در فلات مرکزی خواهد بود و پس از آن حوضه آ‌بریز خلیج فارس با 93 شهر است.

کرکانی خاطرنشان کرد: پیش بینی این است که بیش از هفت هزار روستا با تانکر آبرسانی شوند که رقم بالایی است و این در حالی است که تعداد روستاهایی که با تانکر آبرسانی می‌شوند در سال گذشته پنج هزار روستا بوده است.

وی افزود: آبرسانی سیار سال گذشته با 500 تانکر انجام شد که این ناوگان فرسوده بوده و نیاز به بازسازی دارد قرار شده که در سال جاری هزار دستگاه اضافه شود تا سرویس دهی و حجم تامین آب بهبود یابد.

وی تاکید کرد: 9 هزار میلیارد تومان اعتبار مصوب شده که می‌تواند به کاهش تنش آبی کمک کند و این به شرطی است که قبل از زمان ریسک به شبکه تزریق شود.